Τί δείχνουν οι αριθμοί για την πραγματική οικονομική κατάσταση της Ελλάδας

Μετά τα εύσημα από το ΔΝΤ, την ΕΕ και την ΕΚΤ για την υλοποίηση των όρων του πακέτου στήριξης, έχουν αρχίσει να γίνονται στην Ελλάδα οι πρώτες αισιόδοξες δηλώσεις και προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας από τράπεζες, οικονομολόγους και κυρίως πολιτικούς, οι οποίες, μεταξύ άλλων, βλέπουν ‘το τέλος της κρίσης στο β’ εξάμηνο του 2011’ και την ‘επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές κεφαλαίων μέσα στο 2011’.

Παρακολουθώντας κανείς τη νέα αυτή τάση, δε μπορεί να θυμηθεί παλαιότερες εκτιμήσεις για ότι η Ελλάδα δε θα επηρεάζονταν ιδιαίτερα από τη διεθνή κρίση, για το ότι η οικονομία της ήταν ισχυρή και θα έμενε, σχεδόν, στο απυρόβλητο, πως δεν είχε πρόβλημα ρευστότητας αλλά αντίθετα πρόβλημα σωστής διαχείρισης των χρημάτων που είχε σε περίσσεια, πως δεν επρόκειτο να στραφεί στο ΔΝΤ, πως δε θα είχε πρόβλημα να δανειστεί από τις αγορές κεφαλαίων, πως δε χρειαζόταν βοήθεια από κανέναν κλπ.

Και ενώ πληθαίνουν οι διεθνείς εκθέσεις που δείχνουν ότι η χώρα έχει λάβει μία περίοδο χάριτος, το πολύ, τριών ετών, μέχρις ότου προλάβει να λειτουργήσει ο μηχανισμός που θα αλλάξει τα νομικά χαρακτηριστικά και την ιδιοκτησία του ελληνικού χρέους ώστε οι μεγάλες τράπεζες να απαλλαγούν από τα ‘τοξικά’ ελληνικά ομόλογα και αυτά να μεταφερθούν με νέο νομικό καθεστώς στην ΕΚΤ και στις χώρες της ΕΕ (οι οποίες στην πορεία υπό την ηγεσία του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων θα αποφασίσουν για το μέλλον της χώρας), η νέα τάση που δημιουργείται στην Ελλάδα εν μέσω της τρέχουσας βαθιάς κρίσης, ξεπερνά τα όρια της πολιτικής δεοντολογίας όσον αφορά στην ωραιοποίηση και αλλοίωση της πραγματικής εικόνας της οικονομίας στο μεγαλύτερο, ίσως, βαθμό των τελευταίων 40 ετών.

Η αλήθεια είναι πως δε χρειάζεται να κοιτάξουμε πολύ πιο μακριά από τον κοντινότερο εμπορικό δρόμο για να αντιληφθούμε πως η κατάσταση δεν πρόκειται, φυσικά, να βελτιωθεί στους επόμενους μήνες αλλά αξίζει να ρίξουμε μία ματιά στους ‘αριθμούς’ της ελληνικής οικονομίας και να τους συγκρίνουμε με αυτούς των 50 μεγαλύτερων κρατών του κόσμου, για να δούμε ποια είναι η πραγματική κατάσταση της Ελλάδας σύμφωνα με αυτούς.

Ξεκινώντας από τα στοιχεία για την ανεργία που πρωταγωνίστησαν σήμερα στα ΜΜΕ, το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα εκτοξεύτηκε στο 12% το Μάιο έναντι 8,5% τον αντίστοιχο μήνα του 2009, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση που έχει καταγραφεί από τότε που άρχισαν να κρατούνται τα σχετικά αρχεία. Σε σύγκριση με τον Μάιο του 2009, οι άνεργοι αυξήθηκαν (+43,2%) κατά 181.784 άτομα, σε 602.185. Έναντι του Απριλίου, αυξήθηκαν κατά 5.206 άτομα (+0,9%). Το πιθανότερο είναι πως αυτή η εικόνα θα επιδεινωθεί μετά το τέλος της θερινής περιόδου όταν το φρέσκο εργατικό δυναμικό θα βγει στην αγορά εργασίας ενώ η τάση αναμένεται να παραμείνει ανοδική όσο η κρίση θα βαθαίνει.

Ακόμη και με το τρέχον ποσοστό του 12%, όμως, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 6η χειρότερη θέση στον κόσμο στα ποσοστά ανεργίας, πάνω από χώρες όπως η Βενεζουέλα, η Χιλή, το Περού, η Ινδονησία, η Πολωνία, η Βραζιλία, το Μεξικό, το Πακιστάν κλπ. 

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 6η χειρότερη θέση στον κόσμο (μεταξύ των 50 μεγαλύτερων κρατών) και ως προς το ποσοστό μείωσης του ΑΕΠ, ενώ ο πληθωρισμός της είναι ο 8ος μεγαλύτερος στον κόσμο και ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη.

Σαν όλα αυτά να μην ήταν αρκετά, οι τιμές των ελληνικών CDS, των ασφαλίστρων που πρέπει να πληρώσουν όσοι θέλουν να καλυφθούν από την περίπτωση πτώχευσης της χώρας (ή να κερδοσκοπήσουν σε αυτό το ενδεχόμενο) είναι οι δεύτερες υψηλότερες στον κόσμο, κάτω μόνο από αυτές της Βενεζουέλας, ενώ πρόσφατα ήταν οι υψηλότερες. Επιπλέον, με βάση τα CDS, η Ελλάδα είναι 2η πιθανότερη προς πτώχευση χώρα στον κόσμο, με πιθανότητα πτώχευσης μέσα στα επόμενα 5 χρόνια της τάξης του 50%.

Ποια είναι η τελευταία ελπίδα μίας χώρας που βλέπει τα βασικότερα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά της μεγέθη να βρίσκονται στο διεθνές αρνητικό τοπ 10 ενώ παράλληλα το χρέος της ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο (με την προοπτική να αυξηθεί πολύ περισσότερο άμεσα) και το έλλειμμα της, επίσης, θεαματικά υψηλό; Η δυνατότητα να έχει πρόσβαση σε δανεικά κεφάλαια με όσο το δυνατόν χαμηλότερο κόστος, ώστε να μπορέσει να ανταπεξέρχεται στις υποχρεώσεις όσο προσπαθεί να τονώσει την ανάπτυξη της και να βάλει σε τάξη τα οικονομικά και τα δημοσιονομικά της (αυτό δηλαδή που πέτυχαν οι ΗΠΑ και η Γερμανία μέσω της ελληνικής κρίσης). 

Δυστυχώς, όμως, η Ελλάδα έχει 2ο υψηλότερο κόστος δανεισμού στον κόσμο, πίσω, μόνο από το Πακιστάν και πολύ επάνω από αυτό της Νότιας Αφρικής, της Ινδονησίας, της Ινδίας, του Μεξικού, της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Ταϊλάνδης κλπ. Έτσι, ενώ, για παράδειγμα η εξαιρετικά ασταθής πολιτικά, Ταϊλάνδη, δανείζεται στον ορίζοντα των 10 ετών με επιτόκιο 3,44%, η Μαλαισία με 3,89% και το (τριτοκοσμικό;) Περού με 5,64%, το αντίστοιχο κόστος δανεισμού για την Ελλάδα είναι 10,15%.

Και το ερώτημα είναι απλό: με ποιο ακριβώς μαγικό ραβδί, το οποίο προφανώς ανακαλύφθηκε μόλις – ειδάλλως θα το είχαμε χρησιμοποιήσει ώστε να μην βρεθούμε στην τρέχουσα κρίση ή ώστε να βγούμε μόνοι μας από αυτήν – πρόκειται η Ελλάδα να βελτιώσει την οικονομική της κατάσταση μέσα στους επόμενους 12 μήνες; Και αν τα πρώτα δείγματα βελτίωσης έχουν, όντως, φανεί, τότε γιατί το κόστος δανεισμού παραμένει στα προ του πακέτου στήριξης επίπεδα, που είναι τα δεύτερα υψηλότερα στον κόσμο;

Ένα από τους γνωστότερους κανόνες στις χρηματοπιστωτικές αγορές είναι ότι αυτές, υποτίθεται, πως προεξοφλούν στις τιμές τους τις υπάρχουσες πληροφορίες για μία χώρα. Με την Ελλάδα να έχει, ήδη, υπογράψει τους όρους του πακέτου στήριξης, να έχει, ήδη, υιοθετήσει και εφαρμόσει τα σκληρότερα δημοσιονομικά μέτρα στη μοντέρνα οικονομική ιστορία εν καιρώ ειρήνης και να έχει, κιόλας, λάβει τα εύσημα από την ‘τρόικα’, τί είναι αυτό, άραγε που προεξοφλούν οι αγορές και αρνούνται να μειώσουν το κόστος δανεισμού της;

Συμπερασματικά, υπάρχουν ορισμένες κομβικές στιγμές στην ιστορία ενός κράτους που οι γνωστές πολιτικές τακτικές είναι καλό να παραμερίζονται και τη θέση τους να λαμβάνει η ειλικρινής αντιμετώπιση των πραγμάτων. Ειδάλλως, μία ενδεχόμενη ανακούφιση που, ίσως, προσφέρει η ωραιοποίηση της πραγματικότητας και οι προβλέψεις για καλύτερες μέρες στο κοντινό μέλλον, θα μετατραπούν σε διπλή απογοήτευση μόλις ο χρόνος αποδείξει ότι η κατάσταση ήταν χειρότερη απ’ ότι ο κόσμος περίμενε.

Ίσως, για μία φορά, να είναι καλύτερο η ‘προστασία’ του κόσμου να μην έχει να κάνει με την απόκρυψη της άσχημης αλήθειας αλλά με την έντιμη λήψη ουσιαστικών μέτρων που θα μπορέσουν να βελτιώσουν, πράγματι, τη ζωή του όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

Πάνος Παναγιώτου – Διευθυντής ΕΚΤΑ